Odpady budowlane wytwarzane są przy każdej inwestycji. W dużej części stanowią cenne materiały, które można ponownie wykorzystać przy innych inwestycjach realizowanych przez tego samego wykonawcę, co w dobie forsowania gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) powinno być ułatwione dzięki przepisom. Niestety realia prawne w Polsce są zupełnie inne. Ponowne wykorzystanie odpadów budowlanych (legalne!) – ziemi, gruzu, frezu, itp. – nie jest takie łatwe, jak można byłoby się tego spodziewać.

Dzisiaj omówię tylko kilka kwestii związanych z gospodarką odpadami budowlanymi.  Zasygnalizuję, które działania mogą nastręczać trudności. Będą to informacje ogólne, nieuwzględniające specyfiki niektórych rodzajów odpadów kwalifikowanych do grupy odpadów budowlanych. Po więcej informacji zapraszam do kontaktu osobistego.

Odpady budowlane – magazynowanie przez wytwórcę

Odpady budowlane wytwarzane na terenie inwestycji mogą być z niej natychmiastowo wywiezione albo tymczasowo magazynowane. Jeżeli chodzi o transport odpadów (wywiezienie poza teren inwestycji), należy pamiętać o wygenerowaniu karty przekazania odpadów – nawet jeśli odpady budowlane przewożone są własnym transportem, na własną bazę magazynową!

Przy magazynowaniu odpadów należy pamiętać o wymogach, jakie dla wytwórców odpadów przewiduje rozporządzenie w sprawie magazynowania odpadów („tymczasowe magazynowanie odpadów przez wytwórcę”). Obowiązki te różnią się od siebie, w zależności od tego, z jakim rodzajem odpadów mamy do czynienia (odpady budowlane niebezpieczne lub inne niż niebezpieczne).

Wstępne magazynowanie odpadów przez wytwórcę wchodzi w zakres pojęcia „zbieranie odpadów”. Na zbieranie odpadów, co do zasady, należy mieć zezwolenie wydane przez starostę lun marszałka. Czy to oznacza, że wytwórca odpadów budowlanych musi mieć zezwolenie na zbieranie (magazynowanie) własnych odpadów? Niekoniecznie, jednak w wielu sytuacjach powinien je mieć (zbieranie bez zezwolenia – o ile jest wymagane – zagrożone jest karą WIOŚ od 1 000 zł do 1 000 000 zł).

Odpady budowlane można zbierać bez dodatkowych formalności tylko w miejscu wytworzenia

Odpady budowalne bez zezwolenia można zbierać (wstępnie magazynować) tylko w miejscu ich wytwarzania. Zatem gdy budujemy drogę, prowadzimy remonty, budujemy inne obiekty, magazynowanie odpadów bez zezwolenia jest możliwe tylko na terenie inwestycji. Jeśli baza magazynowa firmy położona jest na innej nieruchomości, choćby była oddalona od miejsca inwestycji zaledwie o kilkaset metrów, to nie spełnia tego wymogu. Przewiezienie odpadów w to miejsce wymaga po pierwsze wygenerowania KPO, a po drugie zezwolenia na zbieranie.

Kluczowym jest miejsce wytworzenia odpadów. Nie jest to teren całego miasta, całej gminy, a konkretny teren objęty pracami budowlanych (kluczowe może być oznaczenie działek w pozwoleniu na budowę).

Odpady budowlane poza terenem inwestycji

Wywiezienie odpadów poza teren inwestycji jest możliwe tylko wtedy, gdy:

– odpady budowlane przekazujemy innemu podmiotowi, który posiada stosowne uprawnienia do gospodarowania tego typu odpadem (co jest oceniane z punktu widzenia art. 27 ustawy o odpadach)

– odpady budowlane wywozimy na własny plac, ale tylko wtedy, gdy posiadamy zezwolenie na zbieranie i/lub przetwarzanie tych odpadów w tym miejscu.

Inne rozwiązania nie są zgodne z prawem i w przypadku kontroli mogą nastręczać nam problemów.

Odpady budowlane – ponowne wykorzystanie

A co w sytuacji, kiedy w ogóle nie chcemy magazynować odpadów, tylko od razu z terenu jednej inwestycji chcemy przewieźć je na inną realizowaną przez nas inwestycję i wykorzystać je np. do utwardzenia terenu, niwelacji, budowy nasypów, itp.? Przecież ponowne wykorzystanie odpadów jest ekologicznym sposobem ich zagospodarowania i dobrą metodą na ograniczenie kosztów pozyskiwania kruszywa budowlanego. Wpisuje się także w ogólne cele ustawy o odpadach, która przewiduje ograniczenie wytwarzania odpadów oraz ograniczenie ich wpływu na poszczególne elementy środowiska.

Czy możemy to zatem zrobić bez dodatkowych formalności?

Nie, nie możemy tego zrobić w sposób odformalizowany, nawet jeśli nasz materiał jest przebadany i spełnia wymogi Polskich Norm. W tym zakresie przepisy są zupełnie „nieżyciowe”, bo odpady budowlane z punktu widzenia firm budowlanych w zasadzie nie stanową odpadów, a materiał zdatny do ponownego użycia, który z powodzeniem może zastępować „pierwotny” materiał, który należałoby pozyskać z rynku.

Odzysk odpadów budowlanych podczas kolejnych inwestycji

Ponowne wykorzystanie odpadów budowalnych kwalifikowane jest jako odzysk odpadów, a na każdy odzysk trzeba mieć zezwolenie (wyjątki są bardzo wąskie, nie dotyczą naszego przypadku). W tym przypadku chodzi głównie o odzysk odpadów poza instalacjami, zatem należy spełnić dodatkowe wymagania określone w rozporządzeniu w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami. Pozyskanie takiego zezwolenia wiąże się również z analizą zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (jeśli został uchwalony na danym terenie) oraz analizą decyzji  budowlanej i/lub decyzji o warunkach zabudowy – ich treść decyduje bowiem o dopuszczalności wykorzystania odpadów podczas inwestycji, choć wiele organów wydających zezwolenia dość swobodnie podchodzi do tej kwestii. To już temat na osobny artykuł.

Najgorsze jest to, że każdorazowo, dla każdej inwestycji podczas której chcemy „wykorzystać” nasze odpady, należy pozyskać stosowne zezwolenie, a to wymaga przejścia dość długiej procedury i może stanowić istotny problem w terminowej realizacji robót.

Jest jakieś wyjście? – utrata statusu odpadów

To już temat na osobny artykuł bądź indywidualną poradę prawną. Generalnie jest możliwość obejścia tych przepisów, z powołaniem się na procedurę utraty statusu odpadów. Ta jednak również jest sformalizowana i nie pozwala na całkowitą ucieczkę od obowiązku posiadania zezwolenia na przetwarzanie odpadów, które w obecnym czasie wydawane jest bardzo długo i nierzadko wymaga uprzedniego uzyskania decyzji środowiskowej… Jednak w takim przypadku zezwolenie wydawane jest raz, a nie dla każdej osobnej inwestycji.

Druga możliwość to odwołanie się do definicji „odpadu” i zajęcie stanowiska, że nasze „odpady budowlane” wcale odpadami nie są, bo nie są dla nas zbędne i są wykorzystywane. Takie działanie musi być jednak od początku przemyślane oraz powinno znaleźć odzwierciedlenie w BDO (nie ewidencjonujemy takich „odpadów”). Jest to działanie obarczone sporym ryzykiem, bo organy kontrolujące gospodarkę odpadami często bezrefleksyjnie każde pozostałości po robotach budowlanych nakazują traktować jak odpady budowlane, co w przypadku niektórych rodzajów „odpadów” wcale nie jest zasadne, zważywszy na szerokie możliwości ich dalszego wykorzystania w zasadzie bez żadnej szczególnej obróbki (np. urobek, ziemia, kamienie).

Prowadzisz firmę budowlaną i masz problem z odpadami? Zastanawiasz czy, czy działasz zgodnie z prawem? Skontaktuj się ze mną.