#paragrafnaśrodowisko


Zmiana stosunków wodnych z art. 234 Prawa wodnego – jak wygrać sprawę o zalewanie gruntu?

zmiana stosunków wodnych

Zmiana stosunków wodnych jest jedną z powszechniejszych przyczyn sporów sąsiedzkich. O co chodzi? Co to jest ta „zmiana stosunków wodnych”?

Mówiąc językiem powszechnym, zmiana stosunków wodnych to takie zakłócenie stosunków wodnych (wody podziemne lub powierzchniowe), którego skutkiem jest szkoda dla gruntów sąsiednich, polegająca przykładowo na zalewaniu tego gruntu, zmianie kierunku spływu wód deszczowych, zintensyfikowaniu spływu wód albo wręcz przeciwnie, pozbawieniu danego gruntu wody.  

Zmiana stosunków wodnych – przyczyny

Przyczyną zmiany stosunków wodnych może być np. zlikwidowanie rowu, który pełnił funkcję odprowadzania wód z danego terenu, podniesienie lub utwardzenie terenu działki, zasypanie zbiornika wodnego, zabudowanie działki. Co ważne! Mogą to być działania legalne, czyli wykonane na podstawie odpowiednich pozwoleń. Jeśli jednak doprowadziły do szkody na gruncie sąsiednim (w zakresie stosunków wodnych), tenże sąsiad może wystąpić do nas z żądaniami.

Co stanowią przepisy?  

Zmiana stosunków wodnych uregulowana jest w art. 234 Prawa wodnego, który brzmi następująco (wybrane ustępy):

1. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może:

1) zmieniać kierunku i natężenia odpływu znajdujących się na jego gruncie wód opadowych lub roztopowych ani kierunku odpływu wód ze źródeł – ze szkodą dla gruntów sąsiednich;

2) odprowadzać wód oraz wprowadzać ścieków na grunty sąsiednie.

2.  (…)

3. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, z urzędu lub na wniosek, w drodze decyzji, nakazuje właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, ustalając termin wykonania tych czynności.

4. (…)

5. Postępowania w sprawie decyzji, o której mowa w ust. 3, nie wszczyna się, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia, w którym właściciel gruntu sąsiedniego dowiedział się o szkodliwym oddziaływaniu na jego grunt.

Zmiana stosunków wodnych – kluczowy dowód w sprawie

W tym artykule nie będę omawiać żądań oraz przebiegu całego postępowania w sprawie stosunków wodnych. Chciałam natomiast omówić jeden element tego postępowania, który jest kluczowy dla stwierdzenia, że w danym przypadku nastąpiła zmiana stosunków wodnych, a zatem, że żądanie sąsiada jest zasadne i wymaga wydania decyzji przez gminę.

Dowodem tym jest opinia biegłego w zakresu hydrologii i stosunków wodnych. W zasadzie tylko korzystna dla nas opinia biegłego może doprowadzić do wydania korzystnej decyzji, a więc stwierdzającej, że zmiana stosunków wodnych rzeczywiście w danym przypadku miała miejsce i że sąsiad w związku z tym jest zobowiązany do przywrócenia stanu poprzedniego lub ma wykonać urządzenia zapobiegające szkodom, np. wykonać rów odwadniający.

Przykładowy wyrok

Zgodnie z wyrokiem WSA w Kielcach z dnia 18 czerwca 2014 r. (II SA/Ke 373/14) „ocena zmiany stosunków wodnych wymaga wiadomości specjalnych i odpowiedniej wiedzy z zakresu hydrologii, gospodarki wodnej, melioracji wodnych i postępowań wodnoprawnych oraz ewentualnie przeprowadzenia odpowiednich analiz, badań, pomiarów lub obliczeń. Oględziny nieruchomości czy zeznania świadków nie posiadających fachowej wiedzy w odnośnym zakresie nie zawsze mogą być wystarczające dla obiektywnej oceny okoliczności danej sprawy, tj. czy doszło do zmiany stanu wody na gruncie ze szkodą dla gruntów sąsiednich.

Regułą jest, iż w sprawach o przywrócenie stosunków wodnych na gruncie powinien być przeprowadzony dowód z opinii biegłego, między innymi na okoliczność, czy na działce sąsiedniej powstała szkoda oraz czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy zmianą stanu wód na gruncie, a szkodą.”

Z orzecznictwa tak naprawdę jednolicie wynika, że zmiana stosunków wodnych co do zasady ZAWSZE wymaga przeprowadzenia opinii przez biegłego hydrologa. Jeśli decyzja została wydana BEZ opinii  niemal pewne jest, że zostanie uchylona przez organ odwoławczy.

Kiedy jesteś niezadowolony z decyzji…

Jeżeli więc jesteś niezadowolony z decyzji wydanej w sprawie zmiany stosunków wodnych – bez względu na to, czy jesteś poszkodowanym czy sprawcą szkody (zalewania gruntu) – a organ nie korzystał z opinii biegłego, składaj odwołanie. SKO powinno uchylić decyzję.  Organy często nie wzywają biegłych do takich spraw z uwagi na oszczędności (w sprawach administracyjnych koszt przeprowadzenia opinii przez biegłego obciąża urząd, a nie strony).

Zmiana stosunków wodnych – ważna jest prawidłowo sporządzona opinia biegłego

To że w sprawie orzekał biegły nie zamyka problemu. Niestety ze swojego doświadczenia wiem, ze wiele opinii jest sporządzonych nieprawidłowo, co wynika z tego, że sprawy wodne są skomplikowane i wielopłaszczyznowe. Ponadto zmiana stosunków wodnych wymaga sięgnięcia do dokumentów niejako historycznych, należy bowiem ustalić, jak sytuacja w terenie wyglądała pierwotnie. Nie jest wystraczająca wizja w terenie i opisanie tego, jak to wygląda „teraz”. Jeśli uznasz, że opinia biegłego nie jest sporządzona tak jak powinna, to również jest dobry argument do odwołania (a później skargi do WSA). Ale po kolei..

Kluczowa zawartość opinii biegłego

Biegły w sprawach zmiany stosunków wodnych przede wszystkim powinien ustalić, jakie było pierwotne ukształtowanie badanego terenu i jak wpływało ono na istniejące w tym okresie stosunki wodne na terenach sąsiednich. W tym zakresie biegły powinien wskazać w opinii, np. jakie były rzędne terenu zasypanego oraz terenu działek stron przeciwnych, jakie urządzenia wodne istniały na tych terenach, w którym kierunku spływały wody albo na jakim poziomie były wody podziemne.

Jeżeli w opinii nie ustalono, jak wyglądał teren przed dokonaniem zmiany stosunków wodnych, co jest koniecznym elementem postępowania, opinia jest wadliwa, a wydana na jej podstawie decyzja powinna zostać uchylona.

W takim bowiem przypadku opinia nie dowodzi, że zaszła zmiana stosunków wodnych ze szkodą dla gruntów sąsiednich –  aby to stwierdzić, należy porównać sytuację „przed i po”, np. przed wybrukowaniem całej działki i po wybrukowaniu (co pozwala ustalić, że istnieje związek przyczynowy pomiędzy wykonanymi pracami a np. zalewaniem).

Zmiana stosunków wodnych a opinia biegłego – podsumowanie

Z powyższego wynika, że biegły powinien dokładnie opisać stan pierwotny na analizowanym terenie oraz stan zastany (po wykonaniu kwestionowanych prac), w tym powinien dokładnie określić nachylenie terenu i kierunki spadków terenu i spływu wody – przed i po wykonanych pracach. Opinie biegłych często nie zawierają ustaleń „przed”, ponieważ te wymagają wyszukania np. starych map.

Nawet jeśli opinia biegłego na „pierwszy rzut oka” jest profesjonalna (były robione badania i pomiary, są wykresy i rysunki), ale w rzeczywistości jest wybiórcza, nie zawiera pełnego i spójnego opisu sytuacji w terenie zarówno przed, jak i po zmianie stosunków wodnych, można ją podważać. Taka opinia nie jest bowiem przydatna do stwierdzenia, że pomiędzy zalewaniem terenu (szkodą) a danymi robotami istnieje związek przyczynowy.. Jeśli masz problem z wodą na gruncie – skontaktuj się . Pomagam klientom w sprawach z zakresu zmiany stosunków wodnych.